Y học cổ truyền là một hệ thống Y học lâu đời, đã phát triển qua hàng ngàn năm và có những phương pháp chữa bệnh độc đáo, hiệu quả. Trong đó, nguyên tắc chữa bệnh theo Y học cổ truyền đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn các bác sĩ, thầy thuốc trong quá trình điều trị cho bệnh nhân.
Nguyên tắc chữa bệnh theo Y học cổ truyền
Trong Y học cổ truyền, việc điều trị bệnh không chỉ đơn giản là loại bỏ triệu chứng mà còn chú trọng vào việc cân bằng các yếu tố trong cơ thể, đặc biệt là sự hòa hợp giữa âm và dương, ngũ hành, và ngũ tạng.
Các bác sĩ, thầy thuốc cần hiểu rõ các nguyên tắc để không chỉ giúp tối ưu hóa việc chữa trị mà còn giúp người bệnh đạt được hiệu quả điều trị cao nhất.
Vậy nguyên tắc trong chữa bệnh theo Y học cổ truyền là thế nào? Nguyên tắc chữa bệnh của Y học cổ truyền là lập lại sự cân bằng âm dương trong cơ thể.
– Nếu do một bên quá mạnh (âm thịnh hoặc dương thịnh), thì khi điều trị phải dùng phép tả nghĩa là dùng thuốc có tính đối lập để xoá bỏ phần thừa.
Ví dụ:
- Bệnh hàn thì dùng thuốc ôn, nhiệt (ấm nóng).
- Bệnh nhiệt thì dùng thuốc hàn, lương (lạnh, mát).
Theo nguyên tắc: Bệnh âm thì dùng thuốc dương, bệnh dương thì dùng thuốc âm.
– Nếu do một bên quá yếu (âm hư, dương hư, âm dương đều hư), thì khi điều trị phải dùng phép bổ, nghĩa là dùng thuốc có cùng tính chất để bù vào chỗ thiếu hụt.
Ví dụ: Âm hư thì bổ âm, dương hư thì bổ dương…
Khi sự cân bằng âm, dương trong cơ thể đã được phục hồi thì phải ngừng thuốc ngay, lạm dụng thuốc sẽ gây ra sự mất cân bằng mới.
Các phương pháp chữa bệnh theo Y học cổ truyền
Y học cổ truyền sử dụng nhiều phương pháp để điều trị bệnh, nhằm mục tiêu phục hồi sự cân bằng âm dương và ngũ hành trong cơ thể.
Dưới đây là 8 phương pháp chữa bệnh theo Y học cổ truyền phổ biến:
Hãn pháp
Hãn pháp là phương pháp dùng các biện pháp như xông hơi, thuốc tắm, hoặc sử dụng các bài thuốc để làm ra mồ hôi, giúp thải độc, thanh nhiệt và giảm đau.
Hạ pháp
Là một trong các phương pháp điều trị bằng Y học cổ truyền, Hạ pháp dùng để chỉ các phương pháp có tác dụng làm giảm sưng, giảm nhiệt, tiêu viêm, giải độc. Hạ pháp giúp làm sạch cơ thể, loại bỏ những yếu tố gây bệnh và phục hồi các chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Hòa pháp
Hoà pháp là phương pháp điều trị nhằm điều hòa, cân bằng các yếu tố trong cơ thể. Đây là phương pháp kết hợp các thuốc có tính chất đối nghịch, giúp tăng cường sức khỏe, duy trì sự cân bằng âm dương trong cơ thể.
Hoà pháp được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như hỗ trợ điều trị các bệnh lý mạn tính, bệnh lý do mất cân bằng nội tiết, hay những bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh.
Thổ pháp
Thổ pháp liên quan đến phương pháp “tẩy” trong Y học cổ truyền, tức là dùng các loại thuốc có tác dụng nhuận tràng, giúp cơ thể loại bỏ các chất cặn bã và độc tố qua đường tiêu hóa.
Thổ pháp thường được sử dụng khi cơ thể bị tích tụ độc tố, dẫn đến các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, táo bón.
Ôn pháp
Ôn pháp được áp dụng để chữa các bệnh lý do lạnh, tê cóng, hay các bệnh liên quan đến hàn. Phương pháp này giúp làm ấm cơ thể, tăng cường lưu thông khí huyết và cải thiện chức năng của các cơ quan nội tạng.
Các phương pháp như dùng thuốc có tính ấm hoặc châm cứu để kích thích các huyệt đạo sẽ giúp đạt được hiệu quả trong điều trị.
Thanh pháp
Thanh pháp là phương pháp chữa bệnh bằng cách sử dụng thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, và làm mát cơ thể. Các thảo dược như rau má, sâm, nhọ nồi được sử dụng phổ biến trong phương pháp này.
Tiêu pháp
Tiêu pháp là phương pháp giúp tiêu hóa các chất ứ đọng trong cơ thể, giúp cơ thể khỏe mạnh và thanh lọc. Các phương pháp chữa bệnh trong tiêu pháp thường được áp dụng cho các bệnh liên quan đến tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu, chướng khí.
Bổ pháp
Bổ pháp là phương pháp chủ yếu nhằm tăng cường sức khỏe, bổ sung năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Các thảo dược như nhân sâm, đông trùng hạ thảo, hoài sơn, đương quy thường được sử dụng trong phương pháp bổ pháp.
Có thể thấy rằng, những phương pháp trên thường được hướng dẫn bài bản từ các chuyên gia và cơ sở đào tạo chuyên ngành. Xem thêm về chương trình học Y học cổ truyền tại đây
Ứng dụng Y học cổ truyền trong chữa các bệnh phổ biến
Y học cổ truyền hiện nay vẫn được áp dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh phổ biến, từ bệnh lý về đường hô hấp, tiêu hóa, đến các bệnh về xương khớp và thần kinh. Y học cổ truyền có thể kết hợp với các phương pháp Y học hiện đại để tăng hiệu quả điều trị, giảm tác dụng phụ và giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng:
- Cảm cúm, ho, sốt: Các phương pháp hãn pháp kết hợp với thuốc thảo dược giúp tăng cường sức đề kháng, giảm triệu chứng cảm cúm, ho, sốt mà không gây tác dụng phụ.
- Các bệnh về tiêu hóa: Các phương pháp thổ pháp và tiêu pháp giúp điều trị các bệnh như đầy bụng, khó tiêu, táo bón, viêm loét dạ dày, hoặc các vấn đề về đường ruột một cách hiệu quả.
- Bệnh xương khớp: Sử dụng các phương pháp bổ và hoà pháp để điều trị bệnh xương khớp, giảm đau nhức, viêm khớp. Các bài thuốc xoa bóp, châm cứu giúp giảm đau và tăng cường sức khỏe xương khớp.
- Bệnh về da: Các phương pháp thanh pháp và hạ pháp thường được áp dụng để điều trị các bệnh ngoài da như mụn, viêm da, chàm, giúp làm sạch cơ thể và giảm thiểu các vấn đề da liễu.
- Suy nhược cơ thể, mệt mỏi: Bổ pháp giúp tăng cường sức khỏe cho người suy nhược, cải thiện thể trạng, phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
Với những thông tin mà ban tư vấn Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch chia sẻ trên đây, hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc cái nhìn tổng quan và chi tiết về nguyên tắc chữa bệnh theo Y học cổ truyền, giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về cách mà Y học cổ truyền có thể mang lại lợi ích trong việc chăm sóc sức khỏe.
