Ngành Điều dưỡng tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế, đảm bảo chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, ngành đang đối mặt với nhiều thách thức như thiếu nhân lực, điều kiện làm việc chưa đảm bảo và cơ hội thăng tiến hạn chế. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp để nâng cao chất lượng ngành Điều dưỡng tại Việt Nam.
Mục lục
Tình hình ngành Điều dưỡng hiện nay tại Việt Nam
Điều dưỡng viên giữ vị trí vô cùng quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, đóng góp trực tiếp vào công tác chăm sóc bệnh nhân. Họ chiếm đến 70% tổng số nhân lực tại các bệnh viện, là những người đồng hành cùng bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị.
Tuy nhiên, hiện nay ngành Điều dưỡng tại Việt Nam đang đối mặt với một thực trạng đáng báo động: thiếu hụt nghiêm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng nhân lực, gây áp lực lớn cho hệ thống y tế và làm giảm chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Thực trạng thiếu hụt lớn nhân lực ngành Điều dưỡng ở Việt Nam
Ngành Điều dưỡng tại Việt Nam đang đối mặt với vấn đề trầm trọng về thiếu hụt nhân lực. Theo các báo cáo, số lượng Điều dưỡng viên hiện nay thiếu đến mức báo động, gấp đôi so với số Bác sĩ, tạo áp lực lớn lên hệ thống chăm sóc sức khỏe quốc gia.
Năm 2024, tỉ lệ Điều dưỡng tại nước ta ước tính đạt 18/10.000 dân, thấp hơn rất nhiều so với tỉ lệ trung bình trên thế giới.
Trong các phòng bệnh tại nhiều bệnh viện, tình trạng thiếu nhân lực Điều dưỡng khiến công việc chăm sóc bệnh nhân quá tải. Nhiều bệnh nhân dù có tình trạng nặng hay nhẹ, đều do người nhà giúp đỡ chăm sóc, vệ sinh cá nhân, ăn uống hàng ngày. Điều này đáng ra sẽ được những người có chuyên môn là Điều dưỡng viên thực hiện.
Đáng chú ý, tình trạng thiếu Điều dưỡng tại các cơ sở y tế đã tồn tại từ nhiều năm nay. Ông Nguyễn Văn Thường, giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội) chia sẻ: Ở các quốc gia phát triển, việc chăm sóc bệnh nhân toàn diện được thực hiện hoàn toàn bởi đội ngũ Điều dưỡng viên. Người nhà bệnh nhân chỉ đến thăm theo giờ quy định mà không phải làm bất kỳ việc gì, điều này hoàn toàn trái ngược với thực tế ở Việt Nam.(Thông tin từ Báo Tuổi trẻ)
Theo quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Y tế đề xuất chỉ tiêu đạt 25 Điều dưỡng/10.000 dân vào năm 2025, và đến năm 2030, con số này cần đạt 33 Điều dưỡng/10.000 dân.
Trong đó, nhu cầu lớn nhất là vùng Đồng bằng sông Hồng với khoảng 76.100 Điều dưỡng. Tiếp đến là vùng Đông Nam Bộ cần khoảng 61.700 Điều dưỡng và Vùng Bắc Trung Bộ duyên hải miền Trung khoảng 59.800 Điều dưỡng.
Đặc biệt, theo thống kê của Hiệp hội Điều dưỡng quốc tế, sau đại dịch COVID-19, hơn 20% Điều dưỡng viên đã nghỉ việc, làm gia tăng tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành.
Có thể bạn cần biết thông tin Tỷ lệ thất nghiệp ngành Điều dưỡng như thế nào?
Chất lượng nguồn nhân lực ngành Điều dưỡng còn nhiều hạn chế
Ngoài vấn đề thiếu hụt về số lượng, chất lượng nguồn nhân lực trong ngành Điều dưỡng cũng đang là một thực trạng đáng lo ngại.
Mặc dù số lượng sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Điều dưỡng ngày càng tăng, nhưng theo các thống kê, có đến 75% trong số họ không đạt được các tiêu chuẩn về chuyên môn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Điều này cho thấy chất lượng đào tạo và trình độ của đội ngũ Điều dưỡng viên hiện nay vẫn còn chưa đủ mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu công việc.
Để trở thành một Điều dưỡng viên giỏi không chỉ cần kiến thức nền tảng từ trường lớp mà còn phải có sự trau dồi không ngừng. Việc cập nhật các kiến thức y tế mới, nâng cao kỹ năng thực hành và nâng cao khả năng tư duy là vô cùng quan trọng.
Bên cạnh kiến thức và kỹ năng chuyên môn, một Điều dưỡng viên xuất sắc cũng cần có khả năng giao tiếp tốt, xử lý tình huống linh hoạt và có kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả. Tuy nhiên, không phải tất cả Điều dưỡng viên đều đáp ứng được các yêu cầu này.
Thiếu hụt về cả trình độ và kỹ năng mềm khiến chất lượng dịch vụ chăm sóc y tế vẫn chưa thể đạt đến mức mong muốn, và là một trong những yếu tố làm giảm chất lượng ngành Điều dưỡng hiện nay.
Tình trạng “chảy máu chất xám”
Ngành Điều dưỡng tại Việt Nam có mức lương khá ổn định so với nhiều ngành nghề khác, nhưng khi so với các lĩnh vực y tế khác, mức lương của Điều dưỡng viên vẫn chưa thể đáp ứng được kỳ vọng của đội ngũ nhân lực.
Cụ thể, trong bối cảnh các cơ sở y tế tư nhân hay nước ngoài sẵn sàng trả mức lương cao gấp nhiều lần, nhiều Điều dưỡng viên giỏi, đặc biệt là những người có khả năng ngoại ngữ tốt, đã chọn cách xuất khẩu lao động ra nước ngoài.
Cảnh tượng “chảy máu chất xám” này đang làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt nhân lực ngành Điều dưỡng.
Chính vì vậy, việc cải thiện mức lương và chế độ đãi ngộ cho đội ngũ Điều dưỡng là một yếu tố cần thiết để giữ chân những nhân lực chất lượng và thu hút thêm các thế hệ trẻ gia nhập ngành.
Triển vọng phát triển ngành Điều dưỡng tại Việt Nam
Có thể thấy, ngành Điều dưỡng hiện đang phải đối mặt với không ít thách thức, nhưng thực tế cũng mở ra những cơ hội lớn cho sự phát triển của lĩnh vực này.
Với nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng, ngành Điều dưỡng đang đứng trước cơ hội mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Theo TS Trần Quang Huy – Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều dưỡng Việt Nam, nghề Điều dưỡng sẽ ngày càng có nhiều cơ hội việc làm, đặc biệt khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà tăng cao.
Điều này đồng nghĩa với việc các sinh viên tốt nghiệp ngành Điều dưỡng sẽ có nhiều cơ hội nghề nghiệp đa dạng, không chỉ làm việc tại các bệnh viện mà còn có thể gia nhập các cơ sở dưỡng lão, phòng khám, tổ chức phi chính phủ hoặc cung cấp dịch vụ chăm sóc tại nhà.
Đồng thời, PGS.TS Lương Ngọc Khuê cũng khẳng định, dù công nghệ y tế và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể hỗ trợ nhiều khía cạnh của công tác chăm sóc sức khỏe, nhưng không thể thay thế được vai trò của Điều dưỡng viên trong việc chăm sóc người bệnh.
AI không thể thay thế được sự dịu dàng, lòng ân cần và những cử chỉ động viên của người Điều dưỡng, những yếu tố hết sức quan trọng trong việc giúp bệnh nhân cảm thấy an tâm và phục hồi nhanh chóng.
Các công việc như giúp bệnh nhân ăn uống, chăm sóc giấc ngủ, động viên tinh thần, hay hỗ trợ các sinh hoạt hàng ngày không thể thay thế bởi máy móc, mà chỉ có con người mới có thể làm trọn vẹn.
Như vậy, với những cơ hội việc làm ngành Điều dưỡng đa dạng và sự phát triển không ngừng của ngành chăm sóc sức khỏe, triển vọng ngành Điều dưỡng tại Việt Nam là vô cùng tươi sáng.
Trên đây là những thông tin về ngành Điều dưỡng tại Việt Nam mà CĐ Y khoa Phạm Ngọc Thạch tổng hợp. Hy vọng rằng bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình và triển vọng nghề nghiệp trong ngành Điều dưỡng, giúp các bạn đưa ra quyết định đúng đắn trên con đường sự nghiệp của mình!
