Chẩn đoán Điều dưỡng là gì? Các chẩn đoán Điều dưỡng thường gặp

Trong quá trình chăm sóc bệnh nhân, chẩn đoán Điều dưỡng đóng một vai trò quan trọng, không chỉ giúp nhận diện những vấn đề sức khỏe mà bệnh nhân gặp phải mà còn giúp xây dựng kế hoạch chăm sóc phù hợp. Vậy cụ thể chẩn đoán Điều dưỡng là gì? Các chẩn đoán thường gặp và các bước thực hiện trong thực tế chăm sóc người bệnh như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây!

Chẩn đoán Điều dưỡng là gì?

Chẩn đoán Điều dưỡng là quá trình mà các Điều dưỡng viên hoặc y tá sử dụng kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm lâm sàng để xác định các vấn đề sức khỏe hoặc nhu cầu chăm sóc của bệnh nhân. Đây là một phần cực kỳ quan trọng trong quy trình Điều dưỡng, giúp xác định và đánh giá tình trạng bệnh lý của bệnh nhân. Từ đó, xây dựng kế hoạch chăm sóc phù hợp và hiệu quả.

Quá trình này bao gồm việc thu thập thông tin về tình trạng bệnh nhân, phân tích các dữ liệu liên quan, nhận diện các vấn đề sức khỏe hoặc nguy cơ tiềm ẩn, và từ đó xây dựng một kế hoạch chăm sóc phù hợp nhằm giải quyết những vấn đề này.

Tại Việt Nam hiện nay, chẩn đoán Điều dưỡng là một phần không thể thiếu trong quy trình chăm sóc bệnh nhân, được thực hiện bởi các Điều dưỡng viên. Tuy nhiên, mức độ áp dụng của nó vẫn còn phụ thuộc vào từng cơ sở y tế, chịu ảnh hưởng bởi các quy định pháp lý, chính sách y tế và trình độ đào tạo của đội ngũ Điều dưỡng viên.

Ở các bệnh viện lớn và các cơ sở y tế hiện đại, chẩn đoán Điều dưỡng được thực hiện thường xuyên để đảm bảo cung cấp một kế hoạch chăm sóc toàn diện và hiệu quả.

Công thức chẩn đoán Điều dưỡng như sau:

• Chẩn đoán điều dưỡng = Vấn đề sức khỏe của bệnh nhân + Nguyên nhân gây ra vấn đề đó.

Để thực hiện chẩn đoán hiệu quả, Điều dưỡng viên cần có kiến thức chuyên môn vững vàng cùng với kinh nghiệm thực tiễn. Quá trình cần dựa trên các dấu hiệu rõ ràng của bệnh nhân và cần được trình bày một cách ngắn gọn, cụ thể và chính xác.

Tầm quan trọng của chẩn đoán Điều dưỡng

Chẩn đoán Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Điều dưỡng viên hiểu rõ tình trạng bệnh nhân và lên kế hoạch chăm sóc phù hợp. Dưới đây là một số lý do vì sao chẩn đoán Điều dưỡng quan trọng:

• Đánh giá phản ứng của bệnh nhân: Giúp hiểu rõ không chỉ tình trạng bệnh lý của bệnh nhân mà còn là phản ứng của bệnh nhân với các can thiệp y khoa, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và đẩy nhanh quá trình hồi phục.
• Nhận diện nguy cơ tiềm ẩn: Giúp phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn và ngăn ngừa những biến chứng không mong muốn trong quá trình điều trị, giúp điều chỉnh kịp thời các biện pháp chăm sóc.
• Lập kế hoạch chăm sóc cá nhân: Mỗi bệnh nhân có những nhu cầu chăm sóc và phản ứng khác nhau. Chẩn đoán, đánh giá, nhận định giúp các Điều dưỡng viên đưa ra các biện pháp chăm sóc phù hợp cho từng bệnh nhân cụ thể.
• Tăng cường hợp tác với Bác sĩ: Chẩn đoán Điều dưỡng giúp các Bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc điều trị bệnh nhân, đồng thời tăng cường sự hợp tác giữa Bác sĩ và Điều dưỡng viên.
• Theo dõi và điều chỉnh tiến trình điều trị: Chẩn đoán Điều dưỡng là công cụ quan trọng trong việc theo dõi tình trạng của bệnh nhân và điều chỉnh các biện pháp chăm sóc khi cần thiết.

Bạn xem thêm 30 kỹ thuật Điều dưỡng cơ bản sinh viên cần phải biết

Phân loại chẩn đoán Điều dưỡng

Theo tổ chức NANDA International, có 4 loại đánh giá Điều dưỡng cơ bản:

• Chẩn đoán nhu cầu thực tại (Actual nursing diagnosis): Là chẩn đoán về tình trạng bệnh nhân đang gặp phải, như đau đớn, mệt mỏi, suy giảm chức năng…
• Chẩn đoán đúng nguy cơ (Risk nursing diagnosis): Là các chẩn đoán về những vấn đề sức khỏe chưa xảy ra nhưng có khả năng xảy ra trong tương lai, ví dụ như nguy cơ té ngã, nguy cơ nhiễm trùng…
• Chẩn đoán thúc đẩy sức khỏe (Health Promotion nursing diagnosis): Đánh giá nhu cầu thúc đẩy sức khỏe của bệnh nhân, ví dụ như sẵn sàng chăm sóc bản thân, phát triển lối sống lành mạnh…
• Chẩn đoán hội chứng (Syndrome nursing diagnosis): Là chẩn đoán cho những vấn đề sức khỏe đặc thù hoặc những tình huống có biểu hiện cụ thể, như hội chứng đau sau chấn thương, hội chứng suy yếu người cao tuổi…

Các bước thực hiện chẩn đoán Điều dưỡng

Quy trình chẩn đoán điều dưỡng thường được thực hiện qua các bước cơ bản như sau:

• Bước 1 – Thu thập dữ liệu: Thu thập thông tin từ hồ sơ y tế, bệnh án của bệnh nhân, qua các xét nghiệm hoặc quan sát các triệu chứng lâm sàng.
• Bước 2 – Phân tích dữ liệu: Tổng hợp và phân tích các dữ liệu đã thu thập để xác định các vấn đề sức khỏe mà bệnh nhân gặp phải.
• Bước 3 – Sử dụng ngôn ngữ chuẩn: Điều dưỡng viên sử dụng các thuật ngữ chuyên môn để xác định vấn đề chính và lập chẩn đoán Điều dưỡng.
• Bước 4 – Đưa ra kế hoạch chăm sóc: Dựa trên các chẩn đoán, xây dựng kế hoạch chăm sóc hiệu quả cho bệnh nhân, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và phòng ngừa biến chứng.

Ví dụ về chẩn đoán Điều dưỡng

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về các chẩn đoán Điều dưỡng đối với một số bệnh phổ biến:

Chẩn đoán thận hư

• Tăng tích tụ dịch trong cơ thể do giảm áp lực keo trong máu.
• Tiểu ít hoặc tiểu không đủ lượng do giảm chức năng lọc của cầu thận.
• Bệnh nhân cảm thấy tự ti, lo lắng về sự thay đổi ngoại hình do phù nề.
• Nguy cơ nhiễm trùng tăng cao do hệ miễn dịch suy yếu và tình trạng suy dinh dưỡng.
• Nguy cơ điều trị không hiệu quả do điều kiện kinh tế gia đình gặp khó khăn, ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị.

Chẩn đoán Điều dưỡng suy thận cấp

• Tăng tích tụ dịch ngoại bào do ứ nước và muối trong cơ thể.
• Lượng nước tiểu giảm sút do chức năng lọc của cầu thận suy giảm.
• Đau đầu, mất ngủ và chán ăn do mức ure trong máu tăng cao.
• Nguy cơ suy dinh dưỡng do tình trạng ăn uống kém, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Chẩn đoán hen phế quản

• Khó thở do sự tắc nghẽn trong đường hô hấp.
• Cảm giác bức bối, kích thích, vật vã vì thiếu oxy.
• Ho nhiều vào ban đêm và sáng sớm.
• Âm thanh khò khè khi thở.
• Nguy cơ tái phát bệnh do tiếp xúc với các yếu tố dị ứng.

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

• Cứng và sưng các khớp vào buổi sáng do tình trạng viêm.
• Sốt hoặc tăng thân nhiệt do sự viêm ở các khớp.
• Nguy cơ xuất huyết tiêu hóa do sử dụng thuốc kháng viêm kéo dài.
• Nguy cơ tàn phế do sự tiến triển của bệnh lý khớp.

Chẩn đoán thoái hóa khớp

• Đau khớp, đặc biệt khi vận động hoặc sau thời gian nghỉ ngơi.
• Hạn chế khả năng vận động do cảm giác đau nhức ở xương khớp.
• Teo cơ do ít vận động, cơ thể thiếu sự linh hoạt.
• Cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng khi khớp chưa hoạt động.
• Biến dạng chi do sự phát triển gai xương, lệch trục xương hoặc thoát vị màng hoạt dịch.

Chẩn đoán xơ gan

• Tăng thân nhiệt do nhiễm trùng có thể phát sinh.
• Khó thở do tình trạng cổ trướng, khi bụng bị tích tụ dịch.
• Cổ trướng do tăng áp lực tĩnh mạch cửa trong gan.
• Chán ăn, khó tiêu do chức năng tế bào gan suy giảm.
• Nguy cơ nhiễm trùng do suy giảm hệ miễn dịch và tình trạng suy dinh dưỡng.

Chẩn đoán loét dạ dày tá tràng

• Đau bụng, đặc biệt là vùng thượng vị nơi dạ dày và tá tràng gặp vấn đề.
• Cảm giác buồn nôn, nôn mửa hoặc chán ăn.
• Dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa (máu trong phân hoặc nôn ra máu).
• Nguy cơ xuất huyết nặng do ổ loét sâu.
• Lo âu, sợ hãi về khả năng bệnh diễn tiến xấu.

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa

• Chóng mặt do thiếu máu, cơ thể mất sức.
• Chảy máu do loét dạ dày tá tràng gây tổn thương.
• Lo lắng vì tình trạng bệnh cấp tính và nặng.
• Chảy máu do viêm loét hoặc polyp ở trực tràng.

Chẩn đoán tai biến mạch não

• Đột ngột yếu hoặc mất khả năng vận động ở một bên tay, chân hoặc mặt.
• Khó khăn trong việc nói, có thể nói ngọng hoặc không thể nói được.
• Đau đầu dữ dội, cơn đau bất ngờ và mạnh mẽ.
• Mờ hoặc mất thị lực tạm thời ở một hoặc cả hai mắt.
• Thường xuyên cảm giác chóng mặt hoặc ngất xỉu.
• Nguy cơ tràn dịch não và suy giảm chức năng thần kinh.

Chẩn đoán Điều dưỡng đái tháo đường

• Tăng đường huyết (glucose máu cao) dẫn đến các triệu chứng.
• Cảm giác khát nước nhiều, đi tiểu thường xuyên và mệt mỏi do tăng áp lực thẩm thấu trong cơ thể.
• Nguy cơ biến chứng bệnh tim mạch, tổn thương thần kinh và bệnh thận.
• Nguy cơ hạ đường huyết do sử dụng insulin.
• Tê chân tay và cảm giác kiến bò do viêm thần kinh ngoại biên.

Chẩn đoán Điều dưỡng u xơ tử cung

• Cảm giác đau hoặc nặng nề ở vùng bụng dưới do sự hiện diện của u xơ.
• Kinh nguyệt kéo dài, rong kinh gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Tiểu tiện thường xuyên do u xơ chèn ép lên bàng quang.
• Cảm giác đầy bụng, khó chịu do sự chèn ép của u xơ.
• Nguy cơ thiếu máu và nhiễm trùng do tình trạng u xơ kéo dài.

Chẩn đoán tăng huyết áp

• Huyết áp cao trên 140/90 mmHg, vượt quá mức bình thường.
• Mất ngủ do những cơn nhức đầu kéo dài và khó chịu.
• Hoa mắt, chóng mặt do thiếu máu lên não.
• Nguy cơ nhồi máu cơ tim do tình trạng huyết áp cao kéo dài và không được kiểm soát.

Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết mà Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã cung cấp để giải đáp cho câu hỏi: Chẩn đoán Điều dưỡng là gì? Các chẩn đoán Điều dưỡng thường gặp. Hy vọng bài viết hữu ích cho các bạn trong việc tìm hiểu cách thức thực hiện chẩn đoán trong công tác chăm sóc bệnh nhân.